ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Η ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής υποχρεώθηκε μετά την θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσαν οι καρατομήσεις – με ανορθόδοξο τρόπο – να καλέσει εσπευσμένα σε συνέντευξη τύπου τους εκπροσώπους των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης προκειμένου να εκφράσει τις δικές της απόψεις. Να δικαιολογήσει τις καρατομήσεις και την αναστάτωση που προκάλεσαν οι χειρισμοί της στο προπύργιο του ελληνισμού της Αμερικής, όπως είθισται να αποκαλούμε την κοινότητα του Αγίου Δημητρίου της Αστόριας.
Αν και η έκκληση για την συνέντευξη έγινε αργά το απόγευμα της Κυριακής, εν τούτοις όλοι οι δημοσιογράφοι, που εκλήθησαν, ήταν παρόντες και με την παρουσία τους, με τις εύστοχες ερωτήσεις έστειλαν ένα σαφέστατο μήνυμα ότι η ομογένεια έχει τα δικά της μέσα, τα οποία οι ταγοί της ομογένειας πρέπει να σέβονται και να τιμούν. Πόσο μάλλον να τα υποτιμούν και να προσπαθούν με κάθε τρόπο και μέσο να τα απαξιώνουν, όπως μετά λύπης διαπιστώνουμε ότι συμβαίνει.
Η συνέντευξη τύπου έλαβε χώρα 26 ώρες πριν την πρώτη συγκέντρωση διαμαρτυρίας εναντίον των αποφάσεων και των χειρισμών της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής και του ιδίου του Αρχιεπισκόπου Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρου.
Μια από τις αφίσες της διαδήλωσης.
Οι διοργανωτές της διαδήλωσης προετοίμασαν φυλλάδια με την επωνυμία «Save Saint Demetrios Astoria” με τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου «Τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας, δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει (από το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη «Σώπα θα σημάνουν οι καμπάνες») και καλούν τους ελαχίστους εν ζωή, αλλά και τους απογόνους εκείνων που προ επτά δεκαετιών αγνόησαν τις υποδείξεις της Αρχιεπισκοπής και αγοράζοντας ένα – ένα τα τούβλα έναντι $20.00 έχτισαν το παρακείμενο με τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Δημητρίου Σχολικό Συγκρότημα.
Είναι το σχολικό συγκρότημα στο οποίο οι μαθητές, οι δάσκαλοι, οι γονείς και οι διευθυντές δίνουν καθημερινά μάχη για να κατακτήσουν τις κορυφές των γνώσεων και από το οποίο λαμβάνουν το εισιτήριο για τα καλύτερα πανεπιστήμια συμπεριλαμβανομένων και των «Ivy League».
Η διαδήλωση δεν διοργανώνεται από αυτούς που καθαίρεσε για απείθεια ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρος, το 2023 και την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά από άλλους ακτιβιστές οι οποίοι δεν μπορούν να κατανοήσουν πώς είναι δυνατόν να καταρρεύσουν οικονομικά η κοινότητα και το σχολείο και να χρειαστεί να έρθει η Ιερά Αρχιεπισκοπή να το διασώσει με τον δανεισμό των τριών εκατομμυρίων δολαρίων και την υποθήκευση των 39% των μετοχών του νεόδμητου εξαώροφου κτιρίου.
Από αριστερά διακρίνονται οι Στράτος Σαφιολέας, Ελέιν Άλεν, π. Ηλίας Βίλλης και Επίσκοπος Ναζιανζού, κ. Αθηναγόρας. Φωτογραφία: Αναμνήσεις / Δημήτρης Τσάκας.
Στην διαδήλωση θα συμμετάσχουν μέλη, γονείς, δάσκαλοι, δωρητές και ευεργέτες από την Αστόρια και την ευρύτερη περιοχή της μητροπολιτικής περιοχής της Νέας Υόρκης οι οποίοι θα ζητήσουν να μάθουν γιατί ναυάγησε η δωρεά των 25 εκατομμυρίων δολαρίων του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» για το Λύκειο, ποιος και γιατί αποφάσισε να πουληθεί το ακίνητο που είχε δωρίσει ο αείμνηστος γιατρός Απόστολος Ταμπάκης, και το οποίο έδινε ένα σταθερό και αξιόλογο εισόδημα στην κοινότητα (έκαναν το υνί βελόνα, που λέει και ο λαός).
Δικαιούνται επίσης να μάθουν πόσο στοίχισε το νεόδμητο πολυώροφο κτίριο το οποίο η κοινότητα είναι υποχρεωμένη να το υποθηκεύσει (κατά 39%) για την λήψη του δανείου των τριών εκατομμυρίων δολαρίων από την Αρχιεπισκοπή. Η υποθήκη αυτή παρέχει αυτοδικαίως στην Ιερά Αρχιεπισκοπή τον απόλυτο έλεγχο στην διαχείριση του εν λόγω ακινήτου και γενικότερα την εποπτεία των οικονομικών της κοινότητας και του σχολείου. Γιατί διπλασιάστηκε το κόστος ανέγερσης του υπό υποθήκευση κτιρίου;
Αυτά είναι τα πιο ουσιώδη ερωτήματα, τα οποία απασχολούν την κοινότητα του Αγίου Δημητρίου της Αστόριας, τους γονείς και τους δασκάλους και τα οποία δεν απαντήθηκαν ποτέ.
Οι «Αναμνήσεις», ως όφειλαν έθεσαν και τα τρία αυτά ερωτήματα στην συνέντευξη τύπου, χωρίς ωστόσο να λάβουν καμία πειστική απάντηση. Μάλιστα συνέστησαν στους διοργανωτές της συνέντευξης να καλέσουν τον Πρωτοσύγκελο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, Επίσκοπο Διοκλείας, κ. Νεκτάριο που την περίοδο που διαδραματίστηκαν όλα αυτά ήταν ιερατικός προϊστάμενος της κοινότητας και ο οποίος μπορεί να εξαλείψει τις σκιές.
Και η απάντηση των ηγετών της Αρχιεπισκοπής ήταν ξεκάθαρη. Δεν χρειαζόταν η παρουσία του κ. Νεκταρίου, διότι τις αποφάσεις στις κοινότητες δεν τις λαμβάνουν οι ιερείς και ούτε οι ιερατικοί προϊστάμενοι, αλλά τα κοινοτικά συμβούλια και οι γενικές συνελεύσεις.
Οι απαντήσεις σε αυτά και άλλα παρεμφερή ερωτήματα έμειναν αναπάντητες και όλα δείχνουν ότι δεν θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια, όπως δεν μάθαμε την αλήθεια για το πολύκροτο σκάνδαλο του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν.
Και όσο δεν απαντώνται αυτά τα ερωτήματα, άλλο τόσο οργιάζουν οι φήμες και προκαλούν το κοινό αίσθημα.
Τέτοιου είδους θέματα δεν μπορεί και να πρέπει να κρατούνται κάτω από το χαλί γιατί σε τελική ανάλυση κλονίζουν την εμπιστοσύνη των δωρητών και των ευεργετών και κάθε ερανική προσπάθεια είναι καταδικασμένη να αποτύχει, όπως απέτυχαν οι προσπάθειες των τριών τελευταίων ετών που η Αρχιεπισκοπή ξεσκονίζει τα οικονομικά της κοινότητας.
Για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των απογοητευμένων ομογενών και για να επιστρέψουν και πάλι στους ναούς και με το κεράκι τους να δώσουν οξυγόνο στην κοινότητα και στο σχολείο πρέπει οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ να λαμβάνουν υπόψη τους την λαϊκή ρήση «Ειλικρίνεια μεταξύ κατεργαρέων». Πόσο μάλλον ειλικρίνεια κυρίως με εκείνους που προσφέρουν από το υστέρημα.
H συνέντευξη
Η συνέντευξη έλαβε χώρα το απόγευμα της Δευτέρας, 6ης Οκτωβρίου 2025 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Καθεδρικού Ναού της Αγίας Τριάδας στο Μανχάταν και συμμετείχαν ο Επίσκοπος Ναζιανζού κ. Αθηναγόρας, ο πρωτοσύγκελος της Αμέσου Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας, π. Ηλίας Βίλλης, η Ταμίας του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, Ελέιν Άλεν, ο νομικός σύμβουλος της Αρχιεπισκοπής, Γεώργιος Τσουγκαράκης, ο ιερατικός προϊστάμενος της Κοινότητας, π. Ανάργυρος Σταυρόπουλος.
Παρέστη σε ρόλο παρατηρητή και ο διευθυντής Παιδείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και συνάμα επιθεωρητής του Λυκείου του Αγίου Δημητρίου Αστόριας, π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος.
Η συνέντευξη ήταν η πρώτη «on the record» μετά την ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρου και την συντόνισε ο διευθυντής του γραφείου τύπου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, κ. Στράτος Σαφιολέας.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κ. Ελπιδοφόρος δεν μπόρεσε να παραστεί. Ευρισκόμενος στην Φλόριδα έστειλε δήλωση την οποία ανέγνωσε ο Επίσκοπος Ναζιανζού, κ. Αθηναγόρας και η οποία έχει ως εξής: «Πριν από ένα μήνα περίπου επισκέφθηκα στον Άγιο Δημήτριο για τον ετήσιο Αγιασμό. Θέλω σήμερα να επαναλάβω αυτό που δήλωσα και τότε: για την Αρχιεπισκοπή Αμερικής και για εμένα προσωπικά, η Παιδεία αποτελεί προτεραιότητα.
Είμαστε αποφασισμένοι το σχολείο του Αγίου Δημητρίου, ένα εμβληματικό σχολείο μιας σπουδαίας κοινότητας, να φροντίσουμε ώστε όχι απλώς να επιβιώσει αλλά να διακριθεί.
Σε αυτό τον κοινό στόχο η Εκκλησία μας και η Κοινότητα του Αγίου Δημητρίου, είναι ενωμένες. Είναι επείγον να προχωρήσουμε όχι πια με μια βολική διέξοδο της επόμενης ημέρας, αλλά με ένα συγκροτημένο και βιώσιμο σχέδιο που θα διασφαλίσει για πάντα το μέλλον του σπουδαίου αυτού σχολείου, και την οικονομική σταθερότητα της κοινότητας».
Πρόκειται για χιλιοειπωμένη δήλωση. Εξάλλου εάν ανατρέξει κανείς στο αρχείο των «Αναμνήσεων» και στην βιντεοθήκη τους στο YouTube θα διαπιστώσει ότι τουλάχιστον σε επίπεδο δηλώσεων ο κ. Ελπιδοφόρος παραμένει σταθερός.
Πλην όμως οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι οι αποφάσεις του Αρχιεπισκόπου, οι ατυχείς διορισμοί των ιερατικών προϊσταμένων, οι δύο μέχρι στιγμής καρατομήσεις (το 2023 και το 225) των στελεχών, και η αυταρχική συμπεριφορά των συνεργατών του προς τους εθελοντές είχαν άμεσο αντίκτυπο στην πορεία του σχολείου.
Και για να γίνει αυτό αντιληπτό αρκεί να αναφέρουμε ότι επί Αρχιεπισκοπίας Δημητρίου το Ημερήσιο Σχολείο αριθμούσε εξακόσιους και πλέον μαθητές.
Επτά χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Ελπιδοφόρου το σχολείο αριθμεί κάτω από τετρακόσιους μαθητές. Άρα απώλεσε το ένα τρίτο των μαθητών και αυτό το φαινόμενο θα το αναλύσουμε προσεχώς.
Αν και οι διοικούντες των κοινοτήτων και Ημερησίων Σχολείων αρνούνται πεισματικά να δώσουν ακριβή νούμερα σχετικά με τον αριθμό, εν τούτοις από την έρευνα των «Αναμνήσεων» για τα σχολεία του Αγίου Δημητρίου προέκυψαν δύο διαφορετικές μετρήσεις.
Η πρώτη πηγή έκανε λόγο για 370 μαθητές στο Ημερήσιο Σχολείο και 110 μαθητές στο Ελληνικό Απογευματινό Σχολείο, ενώ η δεύτερη ανέφερε 360 μαθητές στο Ημερήσιο Σχολείο και 120 μαθητές στο Ελληνικό Απογευματινό Σχολείο.
Ο συνολικός αριθμός και των δύο πηγών συμπίπτει στους 480 συνολικά.
Ο π. Γρηγόριος Σταμκόπουλος, διευθυντής παιδείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής απαντώντας χθες σε ερώτηση των «Αναμνήσεων» επεσήμανε ότι οι αριθμοί που ανέφεραν οι πηγές μας δεν αληθεύουν και ότι το Ημερήσιο Σχολείο έχει σήμερα, εν έτη 2025, 380 μαθητές,
Ακόμη και αν, όπως δήλωσα στον π. Γρηγόριο Σταμκόπουλο, τους δώσουμε και τους πέντε μαθητές που είναι ο μέσος όρος της διαφοράς των μετρήσεων, ο αριθμός των μαθητών υπολείπεται των 400.
Ο Επίσκοπος Ναζιανζού, κ. Αθηναγόρας αναφέρθηκε στις προσπάθειες που καταβάλλουν για την διάσωση και επιβίωση της κοινότητας και του σχολείου και ισχυρίστηκε ότι προτεραιότητα έχει το σχολείο.
Απαντώντας σε ερώτηση των «Αναμνήσεων» για τους λόγους που καρατόμησαν την πρώτη – στην ιστορία του Αγίου Δημητρίου Αστόριας – πρόεδρο της κοινότητας, κ. Κέλλυ Μανέτα τόσο ο κ. Αθηναγόρας, όσο και η κ. Άλεν και ο κ. Τσουγκαράκης, απέδωσαν την μονομερή απόφαση του Αρχιεπισκόπου στην «αδυναμία των μελών να αντέξουν το βάρος των υποχρεώσεων και να ανταποκριθούν στην δουλειά που έπρεπε».
Ο νομικός σύμβουλος της Αρχιεπισκοπής, κ. Γιώργος Τσουγκαράκης απέδωσε τις καρατομήσεις στην καθυστέρηση της υπογραφής του επίμαχου εγγράφου για την δανειοδότηση της κοινότητας με τρία εκατομμύρια δολάρια και τους όρους για την εποπτεία της κοινότητας.
Οι ηγέτες της κοινότητας που καρατομήθηκαν αρνήθηκαν στην έκκληση των δημοσιογράφων να παραχωρήσουν συνέντευξη τύπου και μέχρι και ετούτη την ώρα κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους.
Χθες ακούσαμε τις απόψεις τις μίας πλευράς και για να κρίνουμε αν και ποιος φταίει πρέπει να μας προσκομίσουν – όπως ζητήσαμε ευθαρσώς – το έγγραφο το οποίο αρνήθηκαν να υπογράψουν.
Συνεπώς προβάλλοντας μόνο την άποψη και τις θέσεις της Αρχιεπισκοπής δεν αποκλείεται να αδικούμε τους ίδιους, αλλά και την ίδια την πραγματικότητα.
Γι αυτό, εξ άλλου, στην κατ’ ιδίαν συνομιλία με τον πρωτοσύγκελο της Αμέσου Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας π. Ηλία Βίλλη να ανοίξουν τις πόρτες των συνεδριάσεων στους δημοσιογράφους.
Για τα οικονομικά
Η μοναδική η οποία εισήλθε στην λογική των αριθμών ήταν η Ταμίας του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, Ελέιν Άλεν η οποία συν τις άλλοις αποκάλυψε ότι μόλις πρόσφατα ανακάλυψαν ότι πέραν των γνωστών ελλειμμάτων υπάρχουν και οφειλές της τάξεως των $450.000 σε τρίτους και οποίες καθιστούν ακόμη πιο τραγική την κατάσταση.
«Η κοινότητα του Αγίου Δημητρίου Αστόριας βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση, ίσως δυσκολότερη απ’ ό,τι αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι» επεσήμανε κ. Άλεν υπενθυμίζοντας ότι σ΄αυτό συμβάλλουν μια σειρά παράγοντες μεταξύ των οποίων η αποτυχία των ερανικών προσπαθειών από τα μέλη και τα τεράστια έξοδα που απαιτούνται για την επισκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων και το οποία αποτιμούνται σε δυο εκατομμύρια δολάρια .
Η κ. Αλεν επισήμανε ότι η πιστωτική γραμμή (line of credit) της τάξεως του ενός εκατομμυρίων δολαρίων ($1.000.000) λήγει στις 17 Οκτωβρίου και ότι έχουν ήδη ξοδευτεί $700.000.
Η κλεψύδρα λήγει και εάν σε δέκα ημέρες από σήμερα δεν εγκριθεί το επίμαχο συμφωνητικό τότε η κοινότητα θα οδηγηθεί σε πτώχευση.
Ο Επίσκοπος Ναζιανζού ισχυρίστηκε ότι η υποθήκη των τριών εκατομμύριων – βάσει της συμφωνίας – θα επενδυθεί στην αναβάθμιση των σχολείων.
Ερωτηθέντες εάν υπάρχουν μελέτες για πώληση κτιρίων ή και για αλλαγή χρήσης τους η κ. Άλεν ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν σχέδια και δεν πρόκειται να γίνει καμιά αλλαγή στην υπάρχουσα κατάσταση.
Κληθέντες να σχολιάσουν την άποψη που κυριαρχεί στην κοινότητα ότι θα ήταν καλύτερα αντί της υποθήκευσης η κοινότητα να προχωρούσε στην πώληση του νεόδμητου κτιρίου οι ιθύνοντες επεσήμαναν ότι κάτι τέτοιο ήταν ανώφελο διότι τα νούμερα δεν βγαίνουν.
Η δεινή οικονομική κατάσταση – όπως παραδέχτηκαν – οφείλεται και για έναν επί πλέον λόγο διότι η ομογένεια σταμάτησε να παρέχει το οξυγόνο στην κοινότητα του Αγίου Δημητρίου Αστόριας.
Απαντώντας σε ερώτηση για τον νόμο Γιάνναρη επεσήμαναν ότι δεν αλλάζει τα δεδομένα. Απλά συντομεύει τον χρόνο διεκπεραίωσης των αγοραπωλησιών, των υποθηκών και γενικότερα των δανεισμών.
Ο νομικός σύμβουλος, κ. Τσουγκαράκης, ήταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρος.
«Για να εκποιηθεί ένα ακίνητο της κοινότητας ή να αλλάξει το καθεστώς του, πρέπει να υπάρχει απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, η οποία πρέπει να επικυρωθεί από τα 2/3 της γενικής συνέλευσης και να φέρει την υπογραφή του αρχιεπισκοπικού συμβουλίου και του Αρχιεπισκόπου.
Παρά ταύτα όμως δεν αποκλείονται περιπτώσεις όπως εκείνης της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Κορώνα., όπου «ήρθαν τα άγρια και έδιωξαν τα ήμερα» που λέει και ο πάνσοφος λαός, στην οποία πλέον οι εντεταλμένοι μπορεί να κάνουν ότι θέλουν.
Ερωτηθείσα για τα χρήματα που η Αρχιεπισκοπή διαθέτει από τον προϋπολογισμό της για την Ελληνική Παιδεία η κ. Άλεν επεσήμανε ότι δεν διατίθενται χρήματα από τον προϋπολογισμό και τα όποια χρήματα λαμβάνουν τα σχολεία εντάσσονται στο γενικότερο πρόγραμμα της «Ηγεσίας των 100» και άλλων Ταμείων στα οποία πρέπει να υποβληθούν αιτήματα για συγκεκριμένα προγράμματα των σχολείων και των κοινοτήτων.
Ο κ. Ναζιανζού επεσήμανε ότι έχει ιδρυθεί ένα ταμείο παιδείας από την Αρχιεπισκοπή στο οποίο έχει κατατεθεί ένα εκατομμύριο δολάρια από το κληροδότημα της αείμνηστης Suzanne Mados.
Τόνισε επίσης ότι ο Αρχιεπίσκοπος και η ειδική επιτροπή εξετάζουν τρόπους για την αύξηση του ταμείου ούτως ώστε από τις ετήσιες αποδόσεις του ταμείου να ενισχύονται τα σχολεία.
Ανέφερε επίσης ότι ο Αρχιεπίσκοπος ίδρυσε προσωπικό ταμείο υποτροφιών στο οποίο κατατίθενται οι προσωπικές δωρεές που λαμβάνει από ομογενείς και από τις κοινότητες.
Αξιολόγηση ακινήτου περιουσίας
Αν και στην Αστόρια κυκλοφορούν διάφορες φήμες σχετικά με την μετακίνηση του δημοτικού σχολείου από το Ντίτμαρς στο κεντρικό σχολικό συγκρότημα και περί δήθεν εμπορικής αξιοποίησης του ακινήτου που φέρει το όνομα του ευεργέτη του, του αειμνήστου Νίκου Ανδριώτη, εν τούτοις οι εκπρόσωποι της Αρχιεπισκοπής ήταν κάθετοι και απέκλεισαν κάθε ενδεχόμενο.
Ωστόσο παραδέχτηκαν ότι εμπειρογνώμονες προχώρησαν στην εκτίμηση της αντικειμενικής αξίας εκάστου κτιρίου απλά και μόνο για να γνωρίζουν το κόστος συντήρησης και το κόστος των μελλοντικών επισκευών που αγγίζουν τα δύο εκατομμύρια δολάρια.
Διακανονισμοί
Τα τελευταία πέντε χρόνια η κοινότητα του Αγίου Δημητρίου Αστόριας και το σχολείο βρέθηκαν αντιμέτωποι με μηνύσεις, οι οποίες κατέληξαν σε εξωδικαστικούς διακανονισμούς.
Αν και οι πληροφορίες των «Αναμνήσεων» κάνουν λόγω για τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις στις οποίες οι διακανονισμοί στοίχησαν αξιόλογα – για τις δυνατότητες της πτωχευμένης πλέον κοινότητας της Αστόριας – ποσά, εν τούτοις η κ. Άλαν επικαλέστηκε τους όρους του κάθε διακανονισμού που αν μη τι άλλο επιβάλλουν την εχεμύθεια.
Ωστόσο διευκρίνισε ότι η κοινότητα δεν επιβαρύνθηκε οικονομικά, καθώς τα χρήματα των διακανονισμών καλύφθηκαν από την ασφάλεια της Αρχιεπισκοπής.
